गइराखेको छ, हो गइराखेको छ।।

झिलिक झिलिक ज्योति आइराखेको छ
गड्याङ्गुडुङ् आकाश गर्जिराखेको छ
मुसलधारे वर्षा परिराखेको छ
सडको रित्तो छैन, गाडीहरु गुडिराखेका छन्
मानिस पर्खी बसेका छैनन्, रुज्दैभिज्दै हिँडिराखेका छन् ।

हो हावा बगिराखेको छ
मैंले सास फेरिराखेको छु ।
सबै कुरा भइराखेको छ
समय गतिशील छ, हो यो गइराखेको छ
हो समय गतिशील छ, हामीलाई पर्खी नबसी
गइराखेको छ, गइराखेको छ।।

बनिदेउ आजै पराई छोडिदेउ मेरो हात ।।

समयको खेल हो कहिले जित त कहिले हार
जीवन नै जेल हो कहिले हित त कहिले उपहार ।
आज मात्र जीवन हैन हिजो थियो, हुन्छ भोली पनि
हाँसिरहन चाहे पनि पाइन्न यस्तै रैछ जीन्दगानी ।।

आजको माया भोलीको छाया बन्छ भने
आजको साथ भोलीको बिछोड हुन्छ भने
आजको हात भोलीको काँडा बन्छ भने
आजको तिमी भोली पराइ बन्छौं भने
तिमी मेरो नजिक बस्नुको अर्थ हुन्न
तिमी मेरो सारमा हिड्नु ब्यर्थ हुन्छ
बिर्सिदेउ आजको माया अनि साथ
बनिदेउ आजै पराई छोडिदेउ मेरो हात ।
बनिदेउ आजै पराई छोडिदेउ मेरो हात ।।

नागरिक समाज र नागरिक समाजहरू : प्रदीप नेपाल

नागरिक समाज कुनै सङ्गठन होइन । निस्पृह नागरिक अगुवाहरूको त्यो एउटा मञ्च हो । नेपालमा जनआन्दोलन - २ सँगै हलक्क हुर्किएर आएको यो नागरिक समाज, आरम्भमा नागरिकको आशा र भरोसाको एउटा बिसौनी पनि भएकै थियो । सत्ता निस्पृहता र दल विमोहन - नागरिक समाजको सही परिचय हुने हुनाले धेरै मानिसहरूले नागरिक समाजप्रति आस्था र सम्मान देखाए । विश्वास व्यक्त गरे । कतिपयले नागरिक समाजको सदस्य हुन व्यक्तिमा कस्तो योग्यता हुनुपर्छ भनेर चासो पनि राखे ।
अर्थात्, जनआन्दोलन भाग २ पछिका केही महिनाहरूमा नागरिक समाजको इज्जत र प्रतिष्ठा माथिल्लो विन्दुमा पुगेको थियो र हामीजस्ता पर्यवेक्षकहरू त्यो प्रतिष्ठा लगातार माथितिरै जाओस् भन्ने शुभकामना दिएर बसेका थियौँ ।

तर राजनीतिभन्दा बाहिर केही नदेख्ने हाम्रो नेपालको कुहेको संस्कारले त्यो नागरिक समाजलाई पनि दुर्गतिपूर्ण अवस्थामा पुर्‍याइदियो । सजिलो काम भयो नागरिक समाजको गठन । पाँचजना मान्छे भेला भयो, एउटा वक्तव्य लेख्यो र पुछारमा लेखिदियो नागरिक समाज । च्याउ जसरी उमि्रन थाले नागरिक समाजहरू । च्याउ भएपछि त्यसलाई ठूलो मुख हुने खाने भइहाल्यो । कुनै नागरिक समाज माओवादीको झोलामा पस्यो भने कुनै नागरिक समाज काङ्ग्रेसको बास्केटमा छिर्‍यो । के चुक भएर हो नेकपा एमालेले भने आˆनो नागरिक समाज बनाउन भ्याएनछ तर एउटा एमालेले नागरिक समाज नबनाएर के भो र Û भकाभक नयाँ-नयाँ नागरिक समाज बनेको वक्तव्य प्रकाशित हुनथालेपछि बिचरा नागरिकहरू हेर्‍या हेर्‍यै भए । कुन नागरिक समाज तिनको हो भन्ने हेक्का राख्ने ठाउँ नै तिनले भेटेनन् ।
अहिलेको नागरिक समाजको सन्दर्भ हो प्रधान सेनापति प्रकरण । प्रधान सेनापतिलाई मन्त्रिपरिषद् पनि होइन, प्रधानमन्त्रीको एकल पार्टी मन्त्रिपरिषद्ले बर्खास्त गर्ने निर्णय लियो । नेपालको अन्तरिम संविधान प्राणजन्य महत्ता स्थापित गरेर लेखिएको सहकार्य र सहमतिको उल्लङ्घन भएको हुनाले प्रधानमन्त्रीको काम स्वयम् असंवैधानिक थियो । पुरानो जनआन्दोलनका सात सहकर्मीलाई त उहाँले चासो राख्नु भएन भएन, सहकर्मी पार्टीहरूसँग पनि उहाँले सहमति कायम गर्न चाहनु भएन । एमालेका उपप्रधानमन्त्रीले, त्यो मन्त्रिपरिषद्को निर्णय होइन भनेर प्रधानमन्त्रीको दाँतमा ढुङ्गो रड्काइदिनु भयो भने फोरमले पनि निर्णयको स्वामित्व लिन चाहेन । निर्णयको यो पक्षलाई पछाडिका आन्दोलनहरूमा बिर्सिने वा बिर्साउने कोसिस गरिएको छ । गर्नु गलत हो ।

प्रधानमन्त्रीबाट गरिएको निर्णय राष्ट्रपतिबाट खारेज भयो र प्रधान सेनापतिलाई काम गरिरहने निर्देशन भयो । एउटा असंवैधानिक कदम सच्याउने यो अर्को कदम पनि असंवैधानिक नै हुनपुग्यो ।
तर हाम्रो नेपालको एउटा नागरिक समाजले राष्ट्रपतिको कदमलाई चाहिँ असंवैधानिक एवम् नागरिक सर्वोच्चताको विरोधी देख्यो र उसको टाउको रनन्न तात्यो । दिमाग तातेपछि सडकमा उत्रिन जोकोहीलाई पनि मन लागिहाल्छ । निस्कियो नागरिक समाज राष्ट्रपतिको विरुद्धमा र गएर बस्यो राष्ट्रपति भवन अगाडि धर्नामा । अर्को नागरिक समाज पनि के कम थियो र Û उसले पनि ठोकिदियो एउटा वक्तव्य प्रधानमन्त्रीको कदम गलत थियो र राष्ट्रपतिकै कदम सही थियो भनेर ।

क्या नागरिक समाज Û धर्तीमा यस्ता पार्टीपक्षीय नागरिक समाज सायदै नेपालबाहेक अन्यत्र कतै देखिएलान् Û

नागरिक सर्वोच्चता भनेको बन्दुक विरोधी चेतना हो । बन्दुक बोक्नेहरूले कहिल्यै नागरिक सर्वोच्चताको प्रतिनिधित्व गर्दैनन् । त्यसमाथि बन्दुकको बलमै सत्तामा पुगेको, लगातार नागरिकको हत्या गरेर आफूलाई एउटा आतङ्ककारी समूहमा परिचित गराएको, गर्नु हुने नहुने कुकर्म गरेर संसद्को पहिलो पार्टी भएको, क्यान्टोनमेन्टमा पार्टीको सेना र ब्यारेकमा पार्टीको मिलिसिया राखेर सहकर्मी पार्टीलाई समेत बन्दुकको धम्की दिने, सेना नभएकै हुनाले काङ्ग्रेस र एमालेहरू माओवादी पार्टीसँग तर्सिइरहेको भन्ने निष्कर्ष निकाल्ने पार्टी कसरी नागरिक सर्वोच्चताको प्रतिनिधि हुनसक्छ । नेपालको प्रधान सेनापति रुक्माङ्गत कटवाललाई बर्खास्त गर्ने प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल माओवादी पार्टीको अध्यक्ष हुनुहुन्छ । उहाँ नेपालका सबै बन्दुके समूहका मानसपिता हुनुहुन्छ र अहिले पनि उहाँ आˆनो पार्टीले पालनपोषण गरेको "जनमुक्ति सेना" को प्रमुख अभिभावक हुनुहुन्छ । यस्तो अवस्थामा माओवादी पार्टीलाई कसरी नागरिक सर्वोच्चताको प्रतिनिधि मान्न सकिन्छ । यतिमात्र पनि होइन, नेपालको प्रधानमन्त्री भइसकेपछि पनि माओवादी पार्टीले लोकतान्त्रिक प्रक्रियालाई गाउँ गाउँमा अवरुद्ध पार्ने, प्रतिपक्षी राजनीतिक कार्यकर्ताहरूको हत्या गर्ने, तिनलाई अङ्गभङ्ग गर्ने, आफूबाहेकका सबैलाई गाउँ निष्काशनको सजाय दिएर विस्थापित गर्ने, विस्थापितहरूको घरबार, श्रीसम्पत्ति लुट्ने काम यो पक्ति लेखिरहँदासम्म जारी छ । आस्थाहीन वा फरक आस्था राख्ने सबैलाई सामन्तवादी, सुराकी देख्ने चेतना कसरी नागरिक सर्वोच्चताको प्रतिनिधि हुनसक्छ ? नेपालको नागरिक समाजका प्रतिनिधिहरूले जवाफ दिनुपर्ने यो एउटा यक्षप्रश्न हो ।
नागरिक समाजका मित्रहरू समक्ष म निहत्था नागरिकले एउटा चासो पस्किनु उपयुक्त हुन्छ भन्ने लाग्छ । नागरिक सधैँभरि निहत्था हुन्छ । त्योसँग बन्दुक हुँदैन । त्यसले बन्दुक बोक्नेहरू माथि विश्वास पनि गर्दैन । चुनाव जित्नेबित्तिकै सबै पार्टीहरू नागरिक प्रतिनिधि पनि हुन सक्दैनन् भन्ने सत्यको सबैभन्दा घृणित प्रतिनिधि हो दोस्रो विश्वयुद्धको खलनायक हिटलर । अहिलेको नेपाली संसद्मा हेर्दा पनि यो कुरो सहजै बुझ्नसकिन्छ । बब्बन सिँह र गुल्जारी त किटानीसहितका हत्याका अभियुक्त हुन् । दण्डहीनता समाप्त भएको स्थितिमा हत्या र डकैतीको आरोपमा कानुनबाट सजाय पाउन हाम्रा कति 'माननीय' हरू भेटिनु हुन्छ अहिले नै भन्नसकिँदैन । यसो भनेर मैले माओवादी पार्टीका नेता र सांसदहरूलाई झस्काउन खोजेको होइन तर सत्यलाई तिरस्कार गरेर इतिहास अगाडि बढ्नसक्दैन भन्ने अन्तिम सत्यलाई उहाँहरूले स्वीकार्न सक्नुपर्छ ।

त्यसैले आजका मितिसम्म एकीकृत अथवा नएकीकृत माओवादी पार्टी नागरिक सर्वोच्चताको प्रतिनिधि हुनसकेका छैनन् । नागरिक सर्वोच्चताको प्रतिनिधि हुनका लागि तिनले सबैभन्दा पहिले क्यान्टोनमेन्ट र ब्यारेकभित्रको वाइसीएल चेतनालाई तिरस्कार गर्नुपर्छ । तर प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल यी दुवैलाई खारेज होइन, पूँजीकृत गर्ने प्रक्रियामा लाग्नु भएको छ भन्ने उद्घोष त प्रधानमन्त्रीकै स्वरमा भिडियो चलचित्रमा सुन्न पाइएकै हो । राजनीतिक पार्टीका नेताहरूले आˆना कार्यकर्ताको हित सोच्छन् । यस्तो सोचाइप्रति हामी कसैले विरोधभाव राख्न पनि हुँदैन । कुनै पनि नेताले आˆनै पार्टीको हितलाई पहिलो नम्बरमा राख्छ । त्यही स्वार्थका कारण व्यक्ति पार्टीको ठूलो नेता पनि हुन्छ तर व्यक्ति जब मन्त्री हुन्छ, प्रधानमन्त्री हुन्छ, उसको पार्टी प्रतिबद्धता देशभित्र समाहित हुनुपर्छ । राजकीय नेता भइसकेपछि उसले पहिले आˆनो देशका बारेमा, देशका नागरिकका बारेमा सोच्नुपर्छ । यही देश र नागरिकभित्र आˆनो पार्टी र पार्टीका कार्यकर्ता पनि पर्छन् भन्ने उसको चेत हुनुपर्छ ।

तर जुन प्रधानमन्त्रीको पक्षपोषण गर्दै हाम्रो नागरिक समाजका अगुवाहरू राष्ट्रपति भवनमा विरोधको धर्ना बस्न जानुभयो, ती प्रधानमन्त्रीले अहिलेसम्म आˆनो पार्टी, त्यसका कार्यकर्ता, त्यसको अर्धसैनिक संगठन वाईसीएल र त्यसको जनमुक्ति सेनालाई राष्ट्रियकरण गर्ने सोचसमेत बनाउनु भएको छैन । यस्तो स्थितिमा प्रधानमन्त्री दाहाल कसरी नागरिक सर्वोच्चताको प्रतिनिधि तथा नेपाली नागरिकको हितकारी हुनसक्नुहुन्छ ?

हाम्रो नेपालमा अध्ययनहीनता चरमचुलीमा छ । नेपालका ठूला राजनेताहरू अध्ययनलाई विगतको सम्झनामा पूँजी बनाएर राख्छन् । राजनेताहरूबाटै यो रोग नागरिकमा पनि सरुवा भएको छ । उनीहरू पनि गहन र गम्भीर अध्ययनलाई आम बनाउन सकिरहेका छैनन् । नेपालका ठूला पुस्तकालयमा देखिएको विजोक, यो निष्कर्षको आधार हो । नेपालभित्र प्रकाशित हुने पुस्तकहरूको बिक्री वितरणले पनि यसै निष्कर्षमा पुग्न बाध्य पार्छ ।

श्रोत :गोरखापत्र

माओवादीको जनप्रदर्शन, आन्दोलन छेड्ने उदघोष

काठमाडौँ, जेठ ३ गते । प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल 'प्रचण्ड'ले माओवादीबाहेकका दलहरुलाई पुनःविचार गरी राष्ट्रिय सहमतिको सरकार बनाउन आहृवान गर्नुभएको छ ।

उहाँले विदेशीको इसारामा जनताको मतबेगर कुनै पनि सरकार बन्न नहुने कुरामा जोड दिँदै जनताको मतबेगर सरकारको नेतृत्व गरेमा धेरै दिन नटिक्ने पनि दोहोर्‍याउनुभएको थियो ।

राष्ट्रपतिको असंवैधानिक कदमको विरोधमा राजधानीमा आइतबार आयोजित बृहत् जनप्रदर्शनपछिको सभामा प्रधानमन्त्री प्रचण्डले देशको अस्तित्व नामेट पार्ने गरी विदेशी प्रतिक्रियावादीको डिजाइनमा माओवादी सरकार ढालिएको बताउनुभयो ।

एकीकृत नेकपा माओवादीका अध्यक्ष पनि रहेका प्रचण्डले माओवादीलाई उत्तेजित पार्ने क्यान्टोनमेन्टमा रहेको जनसेनालाई बाहिर निकाल्ने र त्यसको नाममा सेना परिचालन गरी विदेशी सेनासमेत भित्र्याउने गम्भीर षडयन्त्र भइरहेको बताउनुभयो ।

नागरिक सर्वोच्चताका लागि अब गाउँ-टोल सहर र सदरमुकाम सबैतिर आन्दोलन छेडिने उद्घोष गर्दै प्रधानमन्त्री प्रचण्डले संविधान लेखन र शान्ति प्रक्रियाविरुद्ध आउनेहरुलाई नामेट पार्ने चेतावनी दिनुभयो ।

साथै, उहाँले विदेशीको इसारा र सैनिक सर्वोच्चता लाद्न माधवकुमार नेपालको नेतृत्वमा ३०१ पुर्‍याएर सरकार बनाउन लागिएको आरोप लगाउँदै उहाँले नेपाली जनताको आत्मनिर्णयको अधिकारलाई खोसेर शासन गर्न खाज्ने विदेशी प्रतिक्रियावादीहरुलाई कुनै पनि छुट नदिने घोषणा गर्नुभयो ।

वामपन्थीका विरुद्ध वामपन्थी भिडाउने विदेशीहरुको षडयन्त्रको शिकार भएर माधवकुमार नेपाल प्रधानमन्त्रीको लागि दौडिएको र काङ्ग्रेस सभापति कोइरालाले समीकरणका लागि भोट मागेर घृणित खेलमा लागेको उहाँको धारणा छ ।

यो जनसभा लोकतन्त्र र नागरिक सर्वोच्चताको पक्षमा एउटा आन्दोलनको घोषणा भएको भन्दै प्रधानमन्त्री प्रचण्डले त्यसका लागि गाउँ टोल सहर सबैतिर आन्दोलन छेडिने बताउनुभयो ।

नेपाली जनताले आफूहरुलाई सरकार बनाउने अवसर दिएको भन्दै उहाँले अहिले विदेशीहरुले माओवादीलाई लिट्टे र आफूलाई प्रभाकरण बनाउने धम्की दिन खोजेको भन्दै आफूहरुलाई लिट्टे बनाएर देखाउन चुनौती दिनुभयो ।

आफ्नो पार्टीलाई कुर्सीभन्दा नेपाल र नेपाली जनता ठूलो भएकोले आफू राजीनामा दिएर जनताको बीचमा आएको बताउँदै उहाँले माओवादी शान्ति प्रक्रिया र संविधान निमार्णको लडाइँबाट बाहिर नजाने पनि बताउनुभयो ।

सरकारले सेनापतिमाथि कारबाही गर्ने सरकारको निर्णय हुनुभन्दा पहिले नै राष्ट्रपतिलाई यस्तो कदम चाल्न निर्देशन आइसकेको भन्ने आफूले १५ दिनपहिले नै जानकारी पाएको पनि खुलासा गर्नुभयो ।

सबै राजनीतिक दललाई नागरिक सर्वोच्चताका लागि अघि बढ्न आग्रह गर्दै यदि दलहरुले नबुझी सैनिक सर्वोच्चताको पक्षमा लागेमा उनीहरुलाई नेपाली जनताले सधैँ काँध नथाप्ने पनि बताउनुभयो ।

सोही कार्यक्रममा माओवादी नेता वर्षमान पुन 'अनन्त'ले नागरिक सर्वोच्चताका लागि आन्दोलन जारी राख्ने बताउनुभयो ।

पोलिटब्युरो सदस्य अग्नि सापकोटाले नागरिक सर्वाेच्चताका लागि बरु हजारौँ बलिदान दिन तयार भएको तर राष्ट्रिय आत्मसमर्पणवादीहरुको अगाडि नझुक्ने बताउनुभयो ।

यसअघि राष्ट्रपतिको कु फिर्ता गराई नागरिक सर्वोच्चता कायम गर्न दबाबस्वरुप आइतबार एकीकृत नेकपा माओवादीले राजधानीमा विशाल जनप्रदर्शन गरेर खुलामञ्चमा आयोजित जनसभामा लाखौँ मानिसको सहभागिता रहेको थियो ।

खुलामञ्चमा सभा गर्नुअघि उपत्यकाका विभिन्न ठाउँबाट विशाल र्‍यालीहरु निकालिएको थियो ।

अर्थमन्त्री डा. बाबुराम भट्टराई, रक्षामन्त्री रामबहादुर थापा 'बादल'लगायतका शीर्ष नेताहरुले र्‍यालीहरुको नेतृत्व गर्नुभएको थियो ।

काठमाडौँको चाबहिल, महाराजगन्ज, कलङ्की, कालिमाटी, ललितपुरको लगनखेल, सातदोबाटो, चापागाउँ, भक्तपुरको सल्लाघारी, दरबार स्क्वायरलगायतका विभिन्न ठाउँबाट हजारौँको सङ्ख्यामा निकालिएको जुलुस खुलामञ्चमा एकत्रित भई जनसभा आयोजना गरिएको थियो ।

श्रोत : गोरखापत्र दैनिक

चेतल्याण्डको विचार: हिजो का.मु. प्रधानमन्त्री प्रचण्डको भाषण पनि सुनी यो माथि गोरखापत्र दैनिकको आजको लेख हेर्दा प्रचण्डले के बोल्छन भन्ने सोच्न सकिराखेको छैन । उनकै भाषामा भन्ने हो भने विदेशी शक्तीले माओवादी पार्टीको नेतृत्वको सरकार ढलाएका हुन रे तर तल आएर कुर्ची भन्दा नेपाल र नेपाली जनता ठुलो भएकोले राजिनामा दिएको बताउँछन् । तर कुरा के छ भने उनी हाल कायममुकाय प्रधानमन्त्री भएता पनि बहुमतको एकल पार्टीको सरकारको प्रधानमन्त्रीले भन्दा बढी सक्रिय भएर आफु र आफ्नो पार्टीको हितको लागि मरिमेटेका छन् । कर्मचारीहरुको सरुवाबढुवा देखि लिएर राष्ट्रिय बजेट स्वेच्छाले खर्च गरिराखेका छन् भन्ने सुनिराखिएको छ । हुन त प्रचण्डले पनि पहिलो पटक प्रधानमन्त्रीको कुर्ची भेटेका, त्यही कुर्चीमा बसिसकेका अन्य दलका प्रधानमन्त्रीहरुबाट सिकेका न हुन । नेपालमा साच्चै 'रामजाने' मरीसकेका नै हुन् कि जन्मनै बाँकी हुन, चिन्ता मात्र बढेर आउँछ । हृदयबाटै कुर्चीको लोभभन्दा नेपाल र नेपाली ठूलो लाग्ने राजनीतिज्ञ कहिले जन्मलान् त ?

कामचलाउ सरकारका सीमा

नागरिक सर्वोच्चताको राग मच्चाउँदै सरकारमा पुग्ने र आफू र आफ्नै पार्टीको स्वार्थमा काम गर्ने विगतको परम्पराबाट वर्तमान सरकार पनि अछुत रहेन । नयाँ नेपालको नेतृत्व गर्न भनी व्यवस्थापिका संसद्बाट वि.सं. २०६५ साल साउन ३१ गते चयन गरिएका प्रधानमन्त्रीले २१ वैशाख २०६६ का दिन राष्ट्रपतिसमक्ष आफ्नो राजिनामा बुझाएका छन् र सो राजिनामा त्यसैदिन स्वीकृतसमेत भइसकेको छ । अहिलेको बचेखुचेको सरकार कामचलाउ मात्र हो । नागरिक सर्वोच्चताको सवाल उठाएर राजिनामा दिने प्रधानमन्त्रीले आमनागरिकलाई सन्तुष्ट पार्न सकेका छैनन् । जनता वर्तमान सरकारको छोटो शासनकालमा के पाइयो के गुमाइयो भन्दा पनि यसले वर्तमान समयमा संसद् र सडकमा जारी राखेको क्रियाकलापले भविष्यमा कुनै अनिष्ट ननिम्त्याओस् भन्ने कामना गरिरहेका छन् ।

वैशाख २१, २०६६ का दिन प्रधानमन्त्रीबाट राजिनामा दिए लगत्तै सो राजिनामा राष्ट्रपतिबाट स्वीकृत गरी अर्को सरकार नबनुञ्जेल दैनिक कार्य सञ्चालन गर्न निर्देश गरिएको छ । यस्तो अवस्थामा रहेको कुनै पनि सरकारले नीतिगत निर्णय लिन मिल्दैन । तर यस वास्तविकतालाई बिर्सेर स्वयं प्रधानमन्त्री र उनका पार्टीका अन्य सदस्यले अब बन्ने सरकार पनि हाम्रै नेतृत्वमा बन्नेछ, त्यसको विकल्प छैन, अतः वर्तमान सरकारले थालेका कुनै पनि कार्यक्रममा फेरबदल नहुने आदि अभिव्यक्ति प्रकट गरी जनमानसमा अन्योल सृजना गरिएका छन् । आउँदो सरकार कहिले कसको नेतृत्वमा र कस्तो बन्दछ आदि विषय भविष्यकै गर्भमा रहेकाले यस सम्बन्धमा अहिले नै केही लेखिहाल्नु वा टीकाटिप्पणी गर्नु उपयुक्त नहोला ।

मुख्य कुरा सरकार छाड्नुअघि मन्त्रिपरिषद्को बैठक बोलाई हठात् के कस्ता निर्णय पारित गरिए, ती निर्णय कति आवश्यक र सान्दर्भिक थिए, ती निर्णयको कार्यान्वयन वर्तमान कामचलाउ सरकारले गर्न मिल्छ मिल्दैन आदि विषय अहं हुन् । जानकारीमा आएसम्म सरकारले त्यसै दिन सशस्त्र प्रहरीको महानिरीक्षक र राष्ट्रिय अनुसन्धान विभागको मुख्य अनुसन्धान निर्देशक पदमा कार्यरत का.मु. पदाधिकारीलाई स्थायी गर्ने निर्णय गर्‍यो । तदनुरूप यी दुवैलाई नियुक्तिसमेत दिइयो । कानुनतः यो प्रक्रिया ठीक भए पनि यस निर्णयले दूरगामी प्रभाव पार्ने भएकाले यो कार्य नयाँ सरकारलाई छाडिदिँदा राम्रो हुन्थ्यो । विभिन्न मन्त्रालयमा आधा दर्जनभन्दा बढी का.मु. सचिवको म्याद समाप्त हुँदा ती मन्त्रालयहरू सचिवविहीन हुनपुगे । यस्तो विषयमा निर्णय नलिने सरकारले प्राथमिकतामा उपरोक्त निर्णय किन लिनुपर्‍यो । प्रश्न अनुत्तरित नै छ ।

यसै सिलसिलामा मन्त्रिपरिषद्को २१ वैशाखमा बसेको बैठकले महालेखा परीक्षकको विभागलाई वैशाख २०६६ सम्म आफ्ना कर्मचारी सरुवा गर्न पाउने निर्णय गरेको छ । निजामती सेवा नियम ३६ले मन्त्रालय, केन्द्रीय निकाय वा विभाग र क्षेत्रीय निकायलाई क्रमशः माघ, फागुन र चैत महिनामा मात्र सो कार्य गर्न गराउन निर्देश गरेको कानुनी प्रावधानका विरुद्ध महालेखापरीक्षकको विभागलाई मात्र उपरोक्त निर्णय किन गर्नुपर्‍यो । यदि सो निर्णय गर्नु नै थियो भने सबै मन्त्रालय, निकायलाई सो अधिकार किन दिइएन आदि विषयले पनि निजामती सेवा वृत्तमा थप आशङ्का सृजना गरेको छ । महालेखापरीक्षकको विभागले उपरोक्त निर्णय बमोजिम थप कर्मचारी सरुवा गर्ने र भोलि आउने सरकारले ऐनको दफा १२ प्रयोग गरी त्यस्तो सरुवा रद्द गरेमा कस्तो स्थिति उत्पन्न होला सहजै आँकलन गर्न सकिन्छ । किनभने उक्त दफाले त्यस दफाविपरीत सरुवा गर्ने पदाधिकारीलाई अख्तियारवालाले विभागीय कारबाही गर्न सक्नेछ र त्यस्तो सरुवा सामान्य प्रशासन मन्त्रालयले रद्द गर्नेछ । सामान्य प्रशासन मन्त्रालयले गरेको सरुवा भए नेपाल सरकार मन्त्रिपरिषदले रद्द गर्नेछ भनी उल्लेख छ । ऐन नियमविरुद्ध आफूखुसी निर्णय गर्दै आफ्नो अभीष्ट पूरा गर्ने हो भने त्यसले विधिको शासनको ठाडो अवहेलना गरेको ठहर्छ । सत्तामा पुग्ने जो कसैले पनि यस्तै व्यवहार गर्ने हो भने नियम कानुन पारित गर्नुको कुनै औचित्य रहन्न ।

सरकारले निजामती सेवा ऐनको दफा २४ -घ) १ बमोजिम स्वतः पदोन्नति पाएका करिब १३ हजार कर्मचारीलाई स्वेच्छिक अवकाशको अवसर दिई ती ठाउँमा नयाँ कर्मचारी भर्ना गर्ने योजना बनाएको थियो । तर आफूले राजिनामा दिँदासम्म लगभग एकहजार कर्मचारीले मात्र सो कार्यका लागि निवेदन दिएकाले २४ -घ) १ अन्तर्गतका कर्मचारीका साथै २० वर्ष सेवा पूरा गरेका र ५० वर्ष नाघेका अन्य कर्मचारीलाई समेत यो ढोका खुला गरी १९ हजार कर्मचारीलाई निवृत्त गर्ने योजना बनायो । यसका लागि जेठ मसान्तसम्मको म्याद थप गरिएको छ । कार्यरत कर्मचारीमध्ये लगभग २५Ü लाई एकैचोटी अवकाश दिँदा त्यसले प्रशासनमा कस्तो प्रभाव पार्छ, यस कार्यका लागि सरकारले करिब १५ अर्ब रुपियाँ एकैचोटी खर्च गर्दा त्यसको उपयोग के कस्तो हुन्छ आदि बारे कुनै ध्यान पुर्‍याएको देखिएन । यस निर्णयले दूरगामी प्रभाव पार्ने भएकाले बहिर्गमनका समयमा यस्तो निर्णय गर्नु उपयुक्त थिएन ।

सरकार छाड्ने दिन मन्त्रिपरिषद्बाट पारित गरिएको अर्को जनचासोको विषय माओवादी पार्टीलाई दिइएको ४८ करोड अनुदान पनि हो । जनताले तिरेको राजस्वबाट यति ठूलो रकम आफ्नो पार्टीलाई अनुदानका नाममा दिने निर्णय कति सान्दर्भिक हो त्यो भोलिका दिनमा नागरिक समाजले फैसला गर्ने नै छ । यसका साथै आर्थिक सहायता तथा चन्दा पुरस्कार -आ.स.च.पु.) अन्तर्गत पनि ठूलै रकम अपचलन गरिएको बुझिएको छ । विगतका सरकारले यस्ता शीर्षक अन्तर्गत भए गरिएका खर्चको चर्को आलोचना गर्ने माओवादी पार्टीले स्वयं आफ्नै पार्टीको नेतृत्वमा रहेकेा सरकारले अरुलाई तीनछक पार्ने गरी सरकार छाड्दा यस्तो निर्णय गर्नु विडम्बना नै भन्नुपर्दछ ।

राजिनामा दिनुअघि एकपछि अर्को निर्णय गरी आफ्नो स्वार्थसिद्ध गर्न पछि नहटेको सरकारले आफैंले सुरु गरेको प्रशासन पुनः संरचना आयोगको भविष्य र यसले पेस गरेको सुझाव कार्यान्वयन लगायत भावी संविधान निर्माण र शान्तिप्रक्रियालाई टुङ्गोमा पुर्‍याउने बारे कुनै निर्णय नलिनुलाई नागरिकले अचम्म ठानेका छन् ।

हाम्रो जस्तो तेस्रो मुलुकमा सरकार बनाउने र भत्काउने खेलको गाईजात्रा हेर्न हामी नागरिक बाध्य छौं । नागरिक सर्वोच्चताको राग भट्याउँदै सरकारमा पुग्ने र जनताको हितमा सिन्कोसमेत नभाँची आफू र पार्टीकै स्वार्थमा काम गर्ने, राजस्वको अपचलन गर्ने विगतको परम्पराबाट वर्तमान सरकार पनि अछुतो रहन सकेन । विगतका गल्तीलाई सच्याउनु त कता हो कता ती गल्तीलाई दृष्टान्त दिँदै, नजिर स्थापित गर्दै झन् ठूला गल्ती गर्नपुगेको छ । वर्तमान सरकार आफ्नो नौमहिने शासनकालमा ।

अहिले राष्ट्र नयाँ राजनीतिक गठबन्धनको तयारीमा छ । यस सन्दर्भमा राजनीतिक फाँटमा प्रशस्त ध्रुवीकरणको सम्भावना पनि देखिएको छ । यस्तो अवस्थामा वर्तमान कामचलाउ सरकारले पछिसम्म असर पर्ने कुनै पनि साना ठूला निर्णय लिनु सान्दर्भिक देखिन्न । खासगरी यस्तो अवस्थामा पदाधिकारीहरूको हेरफेर, निजामती कर्मचारीको सरुवा बढुवा, चन्दा, पुरस्कार जस्ता आर्थिक दायित्वसित सम्बन्धित निर्णय, सम्झौता, उद्घाटन, विसर्जनका साथै सरकारी खर्चमा देशभित्रकै निरीक्षण भ्रमण पनि वर्जित छ । 

कुनै पनि कामचलाउ सरकारले यी सीमाको हेक्का राख्नैपर्दछ । सरकारले राजिनामा पनि दिने र नयाँ सरकार गठन गर्नसमेत अड्चन थप्दै गएमा राष्ट्र अनिर्णयको बन्दी बन्ने प्रबल सम्भावना भएकाले वर्तमान कामचलाउ सरकारले कुनै अवरोध सृजना नगरी नयाँ सरकार गठन गर्न मार्गप्रशस्त गर्नुपर्दछ ।

श्रोत: कामचलाउ सरकारका सीमा-प्रा.डा.भीमदेव भट (गोरखापत्र)

टेप प्रकरण र सफाई

टेप प्रकरणपछि केही लडाकू नियन्त्रणमा 
  
काठमाडौं, २४ बैशाख

नेकापा (माओबादी) अध्यक्ष प्रचण्डले चितवनको शक्तिखोरस्थित माओवादी सेनाको शिविरमा गरेको भाषणको भिडियो टेप सार्वजनिक भएपछि माओवादी केन्द्रको निर्देशनमा केही माओवादी लडाकूलाई नियन्त्रणमा लिइएको छ । 

भिडियो प्रकरणपछि माओवादी सेनाका शिविरमा दुश्मनको मान्छेको प्रवेश भएको भन्दै माओवादीले त्यसबेला भिडियो खिच्ने युनिटदेखि शंकास्पद मानिएका केही माओवादी सेनालाई नियन्त्रणमा लिएर सोधपुछ सुरु गरेको माओवादी स्रोतले जानकारी दिएको छ । 

माओवादी जनसेनाका अन्य शिविरमा पनि यस्ता गतिविधि हुन सक्ने भन्दै सतर्कता अपनाएको बताइएको छ । माओवादी सेनाले पैसामा बिकेर उक्त टेप बेचेको निष्कर्ष निकाल्दै क्याम्पमा रहेका शंकास्पद लडाकूहरुमा पनि निगरानी शुरु गरेको बताइएको छ ।

यसैबीच मुलुकमा उत्पन्न असहज परिस्थितिपछि देशभरका माओवादी सेनाका क्याम्पमा रहेका बच्चा भएका महिला लडाकूलाई बिदामा घर पठाइउएको छ । उदयपुरको त्रिवेणी गाविसमा रहेको शिविरबाट सुत्केरी, गर्भवती र साना केटाकेटी भएका महिला छापामारलाई बिदामा पठाइएको छ भने अन्य शिविरबाट पनि त्यस्ता लडाकूलाई घरबिदा पठाउन शुरु गरिने बताइएको छ ।

नेपाल समाचारपत्र

चेतल्याण्डको भनाई: टेप प्रकरणले माओवादी पार्टीलाई कुनै असर नपार्ने बरु युद्धका बेलामा कसरी युद्ध गर्ने, कसरी मार्ने भन्ने बारेमा दिइएका प्रशिक्षणहरु अझ अरु पनि भएको र ति टेपहरुमध्ये केही पत्रकारहरुलाई दिन मन लागेको छ भन्दै ब्यङ्ग गर्दै माओवादी अध्यक्ष प्रचण्ड पत्रकार सम्मेलनमा भने तापनि आपत्ति त भएको नै छ नि। नत्र किन यसरी मेडियामा आक्रमण गर्न जानुपर्थ्यो र लडाकु कार्यकर्ताहरुलाई नियन्त्रणमा लिइरहनु पर्थ्यो र? रुप र सार फरक भएको माओवादीको राजनीति कतिको सफल हुन्छ हेरौ नेपालमा!